Agata Jakoncic, Managing Director MSD Ελλάδος, Κύπρου και Μάλτας.

Tα μελλοντικά οικοσυστήματα υγειονομικής περίθαλψης θα κληθούν να καλύψουν τις ανάγκες υγιών ασθενών. Η εμπειρία και η διαδρομή τους θα μπορεί να γίνεται μέσα από ένα ψηφιακό οικοσύστημα και εξατομικευμένες προσεγγίσεις βάσει των δεδομένων που θα καταγράφονται μέσω αλγορίθμων, επισημαίνει στο «Περί Υγείας» η πρόεδρος του PhRMA Innovation Forum και Managing Director MSD Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας, Agata Jakoncic.

- Kυρία Jakoncic, πώς οραματίζεστε το σύστημα υγείας την επόμενη μέρα μετά την πανδημία COVID-19 και ποιος είναι ο ρόλος της καινοτομίας και της τεχνολογίας;

Με την πάροδο των ετών παρατηρείται ότι οι άν θρωποι ζουν περισσότερο και καλύτερα. Προς αυτή την κατεύθυνση έχει συνεισφέρει σημαντικά η φαρμακευτική καινοτομία. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι από το 2000 έως το 2009 παρατηρήθηκε βελτίωση του μέσου όρου του προσδόκιμου ζωής κατά 1,74 έτη σε 30 χώρες του ΟΟΣΑ, με το 73% αυτού του οφέλους να προκύπτει από τις νέες θεραπείες. Ομως, η έννοια της καινοτομίας είναι ευρύτερη στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, υπερβαίνει τα φάρμακα και η ενσωμάτωσή της μπορεί να οδηγήσει σε ένα οικοσύστημα της υγείας με επίκεντρο τον ασθενή. Η καινοτομία αγγίζει κάθε άτομο στον πλανήτη. Υπόσχεται νέους τρόπους πρόληψης, διάγνωσης και παρακολούθησης των προβλημάτων υγείας, καθώς και νέες μεθόδους για τη διαχείριση και τη θεραπεία των νόσων. Η καινοτομία σημαίνει, επίσης, διεύρυνση της ιατρικής γνώσης και νέα μοντέλα παροχής φροντίδας για την καλύτερη κάλυψη των ολοένα μεταβαλλόμενων αναγκών. Παράλληλα, τα Big Data, η τεχνητή νοημοσύνη και άλλες τεχνολογίες τροφοδοτούν ένα νέο κύμα καινοτομιών για την υγεία σε όλο τον κόσμο. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια τα μελλοντικά οικοσυστήματα υγειονομικής περίθαλψης θα κληθούν να καλύψουν τις ανάγκες υγιών ασθενών με λιγότερα προβλήματα υγείας και περισσότερη ανάγκη για ευεξία - και τις ανάγκες ασθενών που έχουν πολλαπλές χρόνιες παθήσεις. Η εμπειρία κι η διαδρομή των ασθενών και στις δυο περιπτώσεις θα μπορεί να γίνεται μέσα από ένα ψηφιακό οικοσύστημα και εξατομικευμένες προσεγγίσεις βάσει των δεδομένων που θα καταγράφονται μέσω αλγορίθμων, όπου θα διασφαλίζεται ότι το κάθε σημείο επαφής του ασθενούς με το σύστημα υγείας θα γίνεται ψηφιακά, βελτιώνοντας την αποδοτικότητά του.

“Την τρέχουσα περίοδο, περισσότερες από 1.000 κλινικές δοκιμές βρίσκονται σε εξέλιξη για περισσότερους από 30 τύπους καρκίνου, στις οποίες περιλαμβάνονται οι αντικαρκινικές θεραπείες της MSD.”

- Η φαρμακευτική βιομηχανία φαίνεται να ανταποκρίθηκε άμεσα στις ανάγκες για τη διαχείριση της COVID-19. Τι μαθήματα μπορούμε να πάρουμε για το μέλλον της καινοτομίας και των συνεργασιών στη φαρμακευτική αγορά;

Στη νέα πρόκληση της πανδημίας COVID-19, η φαρμακευτική βιομηχανία επέδειξε μία συλλογική ανταπόκριση χωρίς προηγούμενο για να διασφαλίσει την υγεία του πληθυσμού με 1.588 κλινικές μελέτες παγκοσμίως σε 542 θεραπείες και 102 εμβόλια, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων στις Η.Π.Α. (PhRMA)1. Αυτή η άμεση ανταπόκριση αποτελεί μία απτή απόδειξη της επιτυχούς λειτουργίας του μοντέλου της καινοτομίας. Η ανάπτυξη νέων φαρμάκων είναι μια μακρόχρονη, δαπανηρή διαδικασία με έντονο το στοιχείο της αποτυχίας. Εκτιμήσεις δείχνουν ότι το κόστος έρευνας και ανάπτυξης ενός φαρμάκου μπορεί να αγγίξει τα 2,6 δισ. δολάρια2 και να διαρκέσει τουλάχιστον μια δεκαετία. Για την καλλιέργεια και τη διατήρηση ενός αποδοτικού περιβάλλοντος ανάπτυξης νέων φαρμάκων έχουν αναπτυχθεί κίνητρα για τη συμμετοχή της φαρμακευτικής βιομηχανίας, ώστε να αντισταθμίζονται οι δαπάνες έρευνας και ανά- πτυξης, συμπληρώνοντας τον κύκλο ζωής της ανάπτυξης ενός φαρμάκου. Η καινοτομία θα πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσεται στο παγκόσμιο περιβάλλον σε ένα οικοσύστημα έρευνας και ανάπτυξης, ώστε να διασφαλίζονται τα μελλοντικά οφέλη για τους ασθενείς.
Επιπρόσθετα, η ανταπόκριση της βιομηχανίας στην πανδημία συμπεριλάμβανε και τη σύναψη πολλαπλών συνεργασιών για τη διαχείριση της πανδημίας. Στα πλαίσια αυτά και η MSD έχει συνάψει συμφωνία με την Janssen Pharmaceuticals, Inc., μία από τις φαρμακευτικές εταιρείες της Janssen, θυγατρικής της Johnson & Johnson, για την υποστήριξη της παραγωγής και διάθεσης του εμβολίου της Johnson & Johnson κατά του SARS-CoV-2 (COVID-19). Η MSD θα χρησιμοποιήσει τις εγκαταστάσεις της στις Ηνωμένες Πολιτείες για την παραγωγή της δραστικής ουσίας, την παρασκευή και πλήρωση των φιαλιδίων του εμβολίου της Johnson & Johnson. Με αυτή την κίνηση, παραμένουμε σταθεροί στη δέσμευσή μας να συμ- βάλλουμε στην παγκόσμια προσπάθεια απόκρισης στην πανδημία, στο πλαίσιο των εξαιρετικών προσπαθειών που καταβάλλει το σύνολο της ιατρικής και επιστημονικής κοινότητας.

- Ως πρόεδρος του PhRMA Innovation Forum ποιες θεωρείται ότι είναι οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν στη φαρμακευτική πολιτική της χώρας, προκειμένου να αναπτυχθεί η καινοτομία προς όφελος των ασθενών;

Το PhRMA Innovation Forum (PIF) στην Ελλάδα ενεργεί ως υπεύθυνος κοινωνικός εταίρος και έχει παρουσιάσει ένα τριετές Σύμφωνο Συνεργασίας μεταξύ της Κυβέρνησης και της φαρμακευτικής βιομηχανίας που περιλαμβάνει τις προτάσεις μας για ένα σύγχρονο σύστημα υγείας. Ενα τέτοιο σύστημα υγείας δίνει προτεραιότητα στην πρόσβαση όλων των πολιτών στις νέες θεραπείες, στοχεύει σε ένα βιώσιμο, φιλικό προς την καινοτομία σύστημα υγειονομικής περίθαλψης χωρίς ανισότητες και εμπόδια πρόσβασης για τους ασθενείς καθώς και στην επίτευξη θετικού οικονομικού και κοινωνικού αποτυπώματος για τη χώρα. Οι προτάσεις μας επικεντρώνονται στην ενίσχυση της καινοτομίας με ένα απλό και διαφανές σύστημα τιμολόγησης, αποδοτική διαδικασία αξιολόγησης νέων τεχνολογιών, ενδυνάμωση στην κλινική και βιοϊατρική έρευνα, προβλέψιμη χρηματοδότηση της φαρμακευτικής φροντίδας και έλεγχο της συνταγογράφησης με παράλληλη δημιουργία θεραπευτικών πρωτοκόλλων και μητρώων ασθενών.

- Ως MSD θεωρείστε ηγέτης στον τομέα της ογκολογίας και ανοσο-ογκολογίας. Ποια είναι η δραστηριότητα της εταιρείας σας στην Ελλάδα;

Στην MSD, δουλεύουμε με στόχο να μετατρέψουμε την επιστημονική γνώση σε καινοτόμες ογκολογικές θεραπείες προς όφελος των ασθενών, οι οποίες τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι έχουν επαναπροσδιορίσει τις προσδοκίες των ασθενών προσφέροντας συνολική επιβίωση σε διάφορους τύπους καρκίνων συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου του πνεύμονα. Την τρέχουσα περίοδο, περισσότερες από 1.000 κλινικές δοκιμές βρίσκονται σε εξέλιξη για περισσότερους από 30 τύπους καρκίνου, στις οποίες περιλαμβάνονται οι αντικαρκινικές θεραπείες της MSD. Πέρα από την υψηλή κλινική αξία των θεραπειών που προσφέρουμε στους ασθενείς, στην Ελλάδα υποστηρίζουμε δράσεις που αποσκοπούν στη συνολική διαχείριση της νόσου μέσα από συγκεκριμένες στρατηγικές και άξονες. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την 3^η αιτία θανάτου, μετά τα εγκεφαλικά και τα καρδιακά επεισόδια, συμβάλλοντας στο 6% της θνησιμότητας. Γι’ αυτό τον λόγο στην MSD υποστηρίζουμε δράσεις που μπορούν να θέσουν τις βάσεις για συλλογικές και ολιστικές στρατηγικές στη διαχείριση της νόσου, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ενός πετυχημένου Σχεδίου Δράσης για τον καρκίνο του πνεύμονα. Η ΜSD υποστηρίζει την πρωτοβουλία της ΕΟΠΕ για ένα προτεινόμενο Σχέδιο Δράσης για τον καρκίνο του πνεύμονα για την περίοδο 2021- 2026, όπως αυτό παρουσιάστηκε στην ψηφιακή εκδήλωση του «Τhe Economist Events» υπό την αιγίδα της ΕΟΠΕ, με τίτλο: «H ατζέντα της Ελλάδας για τον καρκίνο του πνεύμονα στη μετά κορωνοϊό εποχή» στις 2 Μαρτίου με την παρουσία της Επιτρόπου Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Στέλλας Κυριακίδη, επιστημονικών φορέων, ενώσεων ασθενών και εκπροσώπων της πολιτείας. Το Σχέδιο εστιάζει σε τρεις βασικούς άξονες, την πρόληψη, την πρώιμη διάγνωση και τη διαχείριση της νόσου, με κάθε άξονα να συνοδεύεται από συγκεκριμένες δέσμες και δείκτες. Αντιλαμβανόμενη την καθοριστική σημασία της πρόληψης στον καρκίνο του πνεύμονα, η MSD συνεργάστηκε με την ΕΟΠΕ και το Quality Net και ανέπτυξε μια νέα αντικαπνιστική πρωτοβουλία με τίτλο «Η ΥΓΕΙΑ ΜΟΥ, Η ΖΩΗ ΜΟΥ». Το πρόγραμμα απευθύνεται στους μαθητές Δ’, Ε’, ΣΤ’ Δημοτικού και Α΄ Γυμνασίου όλης της Ελλάδος. Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα σκοπεύει να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές και τις οικογένειές τους στην πρόληψη του καπνίσματος και κατά συνέπεια τη διατήρηση της καλής υγείας, προλαμβάνοντας τις αρνητικές συνέπειες του καπνού στην υγεία. Γνωρίζουμε ότι σχεδόν το 40% των θανάτων από καρκίνο και σχεδόν το 90% θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα μπορούν ν’ αποδοθούν στο κάπνισμα. Για αυτό, πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να εκπαιδεύσουμε τη νέα γενιά σε υγιεινές συνήθειες αλλά και στην ανάγκη αποφυγής έναρξης ή στη διακοπή του καπνίσματος. Η εκπαιδευτική πρωτοβουλία αναπτύσ- σεται σε μια ψηφιακή πλατφόρμα https://ygeiamouzoimou.gr/ και πέραν των θεμάτων που σχετίζονται με την πρόληψη του καπνίσματος, τα παιδιά εκπαιδεύονται σε θέματα όπως η διατροφή, η σωματική δραστηριότητα, η αυτοεκτίμηση, η φιλία και η κοινωνική συναναστροφή. Επιπλέον, εκτιμάται ότι η πρωτοβουλία θα έχει απήχηση μέχρι το τέλος του χρόνου σε 140.000 ανθρώπους!

“Η καινοτομία θα πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσεται στο παγκόσμιο περιβάλλον σε ένα οικοσύστημα έρευνας και ανάπτυξης, ώστε να διασφαλίζονται τα μελλοντικά οφέλη για τους ασθενείς. ”

- Σε αυτή τη δύσκολη υγειονομική συγκυρία ποιες είναι οι δράσεις σας στον τομέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης;

Στην MSD, πιστεύουμε ότι όλοι χρειάζεται να λειτουργούμε υπεύθυνα και καταλαβαίνουμε ότι οι μεγάλοι Οργανισμοί έχουν έναν σημαντικό ρόλο να παίξουν στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής αλλά και στη στήριξη εθνικών και επιχειρηματικών στόχων κοινωνικής υπευθυνότητας. Τα προγράμματα και οι δράσεις που υλοποιούμε στην Ελλάδα στηρίζουν τους στόχους 3, 4, 8, 9, 16 και 17 και θα τα βρείτε συχνά κάτω από την ευρύτερη ομπρέλα του «Life Matters» που πλέον σηματοδοτεί τις δράσεις μας. Επειδή, λοιπόν, για εμάς κάθε ζωή αξίζει, υλοποιούμε συστηματικά δράσεις που έχουν κοινωνικό αντίκτυπο και εστιάζουν στην πρόληψη ασθενειών, όπως η αντικαπνιστική πρωτοβουλία που αναφέρθηκε παραπάνω, η καμπάνια ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του πνεύμονα αλλά και οι καμπάνιες που αφορούν στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Σε συνεργασία με εταίρους και Οργανισμούς, επενδύουμε στην αναδιοργάνωση του Δημόσιου Συστήματος Υγείας προς όφελος των Ελλήνων Ασθενών. Πηγαίνουμε ένα βήμα πιο πέρα, χρησιμοποιώντας τις νέες τεχνολογίες για να παράξουμε δεδομένα και να προσφέρουμε λύσεις στο Υπουργείο Υγείας. Φροντίζουμε για την προστασία του περιβάλλοντος και στα γραφεία μας υλοποιούμε ένα ολοκληρωμένο σύστημα ανακύκλωσης με σκοπό όχι μόνο την ανακύκλωση αλλά και τη μείωση της σπατάλης των πόρων. Σε επίπεδο εθελοντισμού, οι ίδιοι οι εργαζόμενοί μας με δική τους πρωτοβουλία οργανώνουν δράσεις με πιο πρόσφατη τη συνεργασία με το «Μπορούμε» στη μείωση σπατάλης φαγητού, αλλά και το Δήμο Αλίμου για τον καθαρισμό της παραλίας του Δήμου. Επενδύουμε συνεχώς στην εξέλιξη των εργαζομένων μας, παρέχοντάς τους ένα σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, με τους καλύτερους δυνατούς όρους απασχόλησης, το οποίο βασίζεται στις αρχές της διαφορετικότητας και της ενσωμάτωσης. Τέλος, επεκτείναμε τη συνεργασία μας με τον πλέον των 35 ετών συνεργάτη μας στην ελληνική αγορά, την εταιρεία ΒΙΑΝΕΞ, ενώ συνεχίζουμε τη συνεργασία μας με την ΦΑΜΑΡ. Σαν αποτέλεσμα, το 40% περίπου των προϊόντων μας έχει ελληνική προστιθέμενη αξία.◆

• ¹ https://phrma.org/en/Coronavirus/Activity-Tracker
• ² https://www.efpia.eu/publications/data-center/innovation/research-and-development-process/